استانداردهای سنگ ساختمانی

استانداردها و مشخصات شیمیایی و فیزیکی سنگ ها ساختمانی

یکی از دلایلی که سنگ ایران در دنیا شناخته شده نمی باشد، عدم شناخت و آگاهی خریداران نسبت به مشخصات فنی سنگ ها است که با تدوین استانداردها و اجباری کردن آن می توان سنگ ایران را در جهان شناساند و راه را برای صادرات سنگ های ایرانی باز نمود.
استاندارد سنگ شامل مشخصات فیزیکی و شیمیایی سنگ هاست که بر اساس آن می توان کاربرد سنگ ها را مشخص کرد. استاندارد در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است و با نشان مخصوص خود آن کشور مشخص می گردد.
در کشور آمریکا استاندارد Q90 اولین بار توسط Asacanci تعریف شده است. در استاندارد Q90 به سیاست کیفی در ساخت و تولید پرداخته شده ولی آیا این استاندارد در صنعت سنگ های ساختمانی کاربرد دارد؟ در استانداردهای ISO9000 مدیریت استانداردهای مدیریت بازاریابی، آماده سازی نمونه ها و تجهیزات آزمایشگاهی، رفتار کارکنان و اصول ایمنی محصول، همگی در قالب مسائل کیفی مورد تاکید واقع شده اند. اما متاسفانه در مورد سنگ بعنوان یک ماده معدنی و طبیعی تا کنون هیچ گونه تلاشی جهت تعیین کیفیت آن صورت نگرفته است.

در سیستم کنترل کیفیت یک کارخانه سنگبری برای تولید و فروش سنگ واحد اندازه گیری و سنجش میزان کیفیت سنگ وجود نداشته و یا تعریف نشده است و با توجه به اینکه سنگ یک محصول معدنی و طبیعی است میزان کیفیت سنگ در واژه های تعریف شده موجب سردرگمی و آشفتگی می شود. به دلیل اینکه سنگ ساختمانی دارای کاربردهای گوناگونی است می بایست متناسب با مقاومت آن در برابر ناپایداری ها، عوامل طبیعی و مصنوعی در قسمت های مختلف ساختمان مانند نمای داخلی، نمای خارجی و یا سنگ فرش مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر مشخصات فیزیکی و شیمیایی و کیفیت سنگ مشخصه های دیگری از جمله رنگ و زیبایی نیز در انتخاب سنگ تاثیر فراوان دارد که در این مورد خاص نمی توان تعریف خاصی از استاندارد بیان نمود.
بیشتر آزمایش های انجام شده در آزمایشگاه ها مربوط به خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی سنگ مانند جذب آب، مقاومت فشاری، مقاومت خمشی و...می باشد، که این مشخصه ها و خصوصیات در جهت تعیین قابلیت و کاربرد سنگ ها در فضاهای مختلف استفاده می شود و به مصرف کنندگان سنگ کمک می کند تا سنگ مورد نظرشان را با توجه به آنالیز آن سنگ انتخاب نمایند. در این گونه آزمایش ها چنانچه سنگی استانداردهای لازم را نداشته باشد به این معنی و مفهوم نیست که این سنگ کاربردی ندارد بلکه می توان همان سنگ را برای مثال با ضخامت بیشتر استفاده نمود و یا بجای سابیدن سنگ آن را به صورت بوش همر، تیشه ای، کوبیک و یا لاشه سنگ در ساخت و ساز استفاده کرد. به هر حال نتایج آزمایش های سنگ که آنالیز سنگ گفته می شود در انتخاب و خرید سنگ و کاربرد سنگ کمک شایانی می کند و با در دست داشتن این اطلاعات، مناسب بودن یا نا مناسب بودن سنگ را برای مصرف کنندگان آسان می نماید.
در ایران وظیفه استانداردسازی بر عهده موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است که در کمیته های مختلف فنی و مرتبط انجام می شود. در کمیته سنگ های ساختمانی تا کنون 8 استاندارد در زمینه سنگ های ساختمانی منتشر شده است که با توجه به فراوانی و گستردگی خواص سنگ های ساختمانی و سنگ های تزئینی این تعداد استاندارد ناکافی است. برای تکمیل این استانداردها باید از استانداردهای سایر کشورها که در زمینه سنگ های ساختمانی مطرح هستند کمک گرفت که این استانداردها ASTM ، GOST و استاندارد ایران ISIRI می باشند.

مهمترین استانداردهای سنگ ساختمانی در دنیا که برای 5 مورد از آنها استاندارد معادل ایرانی وجود دارد به شرح جدول زیر است:

ردیف       عنوان                کد استاندارد ایرانی     کد استاندارد خارجی
1       مقاومت کششی                 ---                         BIS 121
2       میزان جذب آب            ISIRI 5699                 ASTM C121
3       مقاومت فشاری           ISIRT 5698               ASTM C170
4       مقاومت سایشی       ISIRT 5700               ASTM C1353 
5       وزن مخصوص                ISIRI 5699                ASTM C97
6       مدل گسیختگی          ISIRI 5690                ASTM C120

منبع: www.sangyab.com